متاسفانه در ايران سو استفاده از خريداران كالاي ديجيتال بسيار شايع است. در اين جا سعي در ريشه‌يابي يا يافتن علت اين امر نداريم؛ اما شايد بد نباشد با برخي از اصطلاحات موجود در اين بازار آشنا شويم. عناويني كه در هنگام خريد لوازم الكترونيك زياد شنيده مي شوند و اميدواريم در اين پست بتوانيم شما را از سردرگمي در هنگام خريد نجات دهيم.
كالاي استوك
هرچند شايد در مقالات زيادي ريشه يابي اين عنوان را ديده باشيد؛ اما باز نياز است كه توضيح دهيم و بررسي كنيم اين اصطلاح دقيقن از كجا آمده و به چه معنايي به كار مي رود. به هرحال امروزه (در ايران) به كالايي كه دست دوم بوده و از كشورهاي ديگر وارد شده است، استوك ميگويند. بازار پر شده است از لپ‌تاپ، كامپيوتر روميزي، مانيتور و ديگر كالاهاي ديجيتال استوك. بازار اين لپ تاپ هاي استوك و كاركرده و برخي ديگر از كالاهاي ديجيتال استوك آنقدر سر و صدا راه انداخته است كه بسياري از مشتريان تنها به دنبال خريد اجناس استوك هستند و غير از آن چيز ديگري نمي خواهند. حتما چنين جمله‌هايي رو به كرات شنيده ايد: “استوك براي اروپا ساخته ميشود و كيفيت خيلي بالاتري نسبت به جنس‌هاي ايراني دارد”. “لپ‌تاپ صنعتي درجه A++” “اين لپ‌تاپ براي بازار توليد نميشوند و عمومتً از اجناس نو بهتر هستند” و …خب، بيايد واقعيت قضيه را هم ببينم. ارگان‌ها و شركت‌هاي كشورهاي پيشرفته، هر چند سال يكبار تجهيزات ديجيتال خود رو آپديدت مي‌كنند. اين اجناس جمع‌آوري شده ودر نهايت با قيمت بسيار پايين (و بعضي اوقات رايگان) به كشورهاي جهان سوم ارسال مي شوند. بيشتر اين اجناس عمر مفيد خود رو از دست داده اند، يا ديگر تكنولوژي آنها قديمي شده است. البته اين امر براي تمام اجناس صدق نمي‌كند و اجناس نسبتا آپ تو ديت را هم ميشود در اين بازار يافت، هرچند خيلي كم. مثلا لپ‌پات استوك. در هنگام خريد اين كالاها توجه كنيد زيرا بسياري از آن ها با پردازنده نسل يك تا ۳ اينتل ارائه مي شوند كه خيلي قديمي هستند؛ در حالي كه اكنون نسل هفتم اين پردازنده‌ها در بازار هست و به زودي نسل هشتم هم عرضه ميشود.
پردازنده‌هاي قديمي تر يعني مصرف باتري بيشتر، قدرت پردازشي كمتر و در نهايت راندمان كمتر.براي مثال اگر مشخصات يك لپ‌تاپ خاص رو از فروشنده بپرسيد، به شما مي گويد: سي-پي-يو كور آي فايو (core i5). ديگه به نسل پردازنده و مدل آن اشاره اي نمي‌كند. خريدار هم معمولا تفاوتي بين يك پردازنده كور آي فاي نسل دو با نسل ۷ رو نمي‌داند. (لپ تاپ كاركرده)
مشكل ديگر اين لپ‌تاپ‌ها محدود بودن عمر مفيد بعضي از قطعات داخلي آنها است. باتري، هارد ديسك و درايو دي-وي-دي هر لپتاپي داراي عمر مفيدي است. كارايي اين قععات بعد از گذشت مدت زماني -حتي اگه اتفاقي براي آنها نيفتاده باشد و از لحاظ فيزيكي سالم باشند- كم مي شود و درنهايت معيوب ميشوند. لپ‌تاپ استوك هم پشتيباني و گارانتي معتبري ندارند كه بتوان در آينده در صورت معيوب شدن بخشي از لپ تاپ از آن استفاده كرد.
كالاي اپن باكس، ريفربيشد
تا حالا از خود پرسيده ايد كه شركت‌ها با كالاهايي كه معيوب توليد ميشوند چه مي كنند؟
شركت‌هاي سازنده معتبر كالاي ديجيتال، در هنگام فرايند توليد، تست هاي مختلفي را روي محصول انجام ميدهند تا مطمئن بشوند كه مشكلي ندارد و كاملا سالم به دست مشتري مي‌رسد. حال اگر اين محصول در تست نهايي مشكلي داشته باشد چه مي شود؟ معمولا مشكل را يافته و رفع مي كنند و تحت عنوان “رفيفربيشد” (refurbished) وارد بازار مي‌كنند. در ايران به اشتباه به آن جنس رفرش هم گفته مي شود. ظاهرا اين كالا كاملا نو است؛ اما با قيمت بسيار كمتري فروخته مي شود. بايد بدانيد كه هميشه مشكل محصول كاملا رفع نشده است و ريسك آن به عهده مشتري است. به همين دليل است كه ارزانتر فروخته ميشوند. اين نوع كالاها طرفداران خاص خود را دارند.
متاسفانه اين اجناس در ايران، خيلي وقت ها، با نام كالاي نو فروخته ميشوند و بيشتر به آنها “اپن باكس” ميگويند. يعني جنسي كه فقط بسته‌بندي آن باز شده است. قيمت را هم برابر با نو يا كمي كمتر از نمونه نو بازار تعيين مي‌كنند. عقيده من بر اين است كه بايد كالاي اصطلاحا رفرش، با همان قيمت كمتر ارائه بشود و مشتري هم درجريان نوع جنس قرار بگيرد. نهايتا اين مشتري است كه تصميم مي‌گيرد، كالا ارزش خريد دارد يا خير.امري كه فروشگاه‌هاي اروپايي به اون پايبندند.
مهم ترين ويژگي ها و قابليت هاي مانيتور